Πετράλωνα

Oνομασία 6 οικισμών. 1. Ημιορεινός οικισμός (υψόμ. 270 μ.), στην πρώην επαρχία Χαλκιδικής, του ομώνυμου νομού. Είναι έδρα της ομώνυμης κοινότητας (9 τ. χλμ.). Π. σπήλαια. Ομάδα σπηλαίων, που βρίσκονται στην περιοχή του χωριού Π. Από αυτά έχουν εξερευνηθεί τα ακόλουθα δύο: α. Το σπήλαιο στην τοποθεσία Κόκκινες Πέτρες. Βρίσκεται στα Α του χωριού Π. και σε απόσταση 800 περίπου μ. από αυτό. Αποτελείται από μια στοά και τρεις διακλαδώσεις (αίθουσες). Το σπήλαιο έχει μήκος διαδρομής 390 μ. και συνολική επιφάνεια 2.000 τ. μ. περίπου, αν και πολλοί υποστηρίζουν ότι πιθανόν να υπάρχουν και άλλα ανεξερεύνητα ακόμα τμήματα του σπηλαίου, που θα αυξήσουν τις διαστάσεις του. Μέσα στο σπήλαιο υπάρχουν σταλακτίτες και σταλαγμίτες διάφορων μορφών και μεγεθών με εντυπωσιακούς χρωματισμούς. Βρέθηκαν επίσης οστά απολιθωμένων θηλαστικών ζώων, όπως αρκούδας, αλόγου, λιονταριού (για πρώτη φορά στην Ελλάδα) και ελαφιού. Το 1960 βρέθηκε στο σπήλαιο αυτό κρανίο νεαντερντάλιου ανθρώπου, από το οποίο έλειπε το κάτω σαγόνι και το οποίο θεωρείται λείψανο προϊστορικού τύπου ανθρώπου της μεσοπαλαιολιθικής περιόδου. Το κρανίο ήταν κολλημένο στη ρωγμή του βράχου του σπηλαίου και ήταν σκεπασμένο σε όλη του την επιφάνεια, από μια σταλακτική ύλη, γεγονός που συντέλεσε στην καλή διατήρηση του. Σύμφωνα με ανακοινώσεις των καθηγητών του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Πέτρου Κοκκόρη και Αντ. Κανέλλη, από το κρανίο λείπουν το μεγαλύτερο τμήμα του δεξιού ζυγωματικού οστού και από τα δόντια του πάνω σαγονιού οι τέσσερις κοπτήρες και ο πρώτος δεξιός προγόμφιος. Το κρανίο, που ανήκε σε νέο άτομο, έχει εξογκωμένα υπερκόγχια γείσα, έντονη χαμαικρανία και δολιχοκεφαλία και τεράστια ανάπτυξη του προσώπου, σε σχέση με το καθαυτό κρανίο. Η κρανιακή χωρητικότητα, σχετικά μικρή, φτάνει τα 1.220 κυβικά εκ. Η θέση που βρέθηκαν το κρανίο και τα άλλα οστά δεν χρησίμευαν ως κατοικία του νεαντερντάλιου ανθρώπου, αλλά αποτελεί είδος αποστραγγιστήρα καρστικού οχετού, όπου συγκεντρώθηκαν τα οστά αυτά από νερά της επιφάνειας, που καταλήγανε σε αυτό τον οχετό. β. Σπήλαιο των Νυχτερίδων. Βρίσκεται περίπου 500 μ. στα Ν του προηγούμενου και σε ίδιο σχεδόν υψόμετρο, στο βουνό Κατσίκα. Είναι ένα στενόμακρο κοίλωμα μήκους 60 μ. και βάθους περίπου 20 μ., διακοσμημένο από λιθωματικούς βοτρυοειδείς σχηματισμούς και άλλες μορφές. Την ονομασία του οφείλει στο γεγονός ότι σ’ αυτό κατοικούν πολλές νυχτερίδες. Τα περιττώματα μάλιστα των νυχτερίδων, έπειτα από διάφορες ζυμώσεις, σχηματίζουν ένα είδος γκουανό (λίπασμα), που έχει ιδιαίτερα πλούσια γονιμοποιά στοιχεία. Τα σπήλαια των Π. ερεύνησε διεξοδικά ο καθηγητής Άρης Πουλιανός, που κατάληξε σε διάφορα συμπεράσματα σε ότι αφορά την εμφάνιση του ανθρώπου στην περιοχή και, γενικότερα, στην Ελλάδα. 2. Μικρός ορεινός οικισμός (υψόμ. 520 μ.), στην πρώην επαρχία Ολυμπίας, του νομού Ηλείας. Είναι έδρα της ομώνυμης κοινότητας (21τ. χλμ.). 3. Μικρός ημιορεινός οικισμός (υψόμ. 410 μ.), στην πρώην επαρχία Μεσσήνης, του νομού Μεσσηνίας. Υπάγεται διοικητικά στην κοινότητα Μαυρομματίου Ιθώμης. 4. Ορεινός οικισμός (υψόμ. 720 μ.), στην πρώην επαρχία Δωδώνης, του νομού Ιωαννίνων. Βρίσκεται στα δυτικά των Ιωαννίνων. Είναι έδρα της ομώνυμης κοινότητας (8 τ. χλμ.). 5. Ορεινός οικισμός (υψόμ. 900 μ.), στην πρώην επαρχία Ευρυτανίας, του ομώνυμου νομού. Είναι έδρα της ομώνυμης κοινότητας (7 τ. χλμ.). 6. Ορεινός οικισμός (υψόμ. 840 μ.), στην πρώην επαρχία Ευρυτανίας, του ομώνυμου νομού. Υπάγεται διοικητικά στην κοινότητα Αγράφων.